علت حساسیت‌های پوستی و راه‌های جلوگیری از آن
بسیاری از افراد با تغییر محصولات مراقبتی پوست، شاهد قرمزی، خارش، سوزش یا جوش‌های پوستی می‌شوند. این واکنش‌ها گاهی ملایم و گذرا هستند و گاهی نشان‌دهنده‌ی حساسیت شدید یا ناسازگاری پوست با ترکیبات محصول جدید. در این مقاله به دلایل اصلی این واکنش‌ها و راهکارهای پیشگیری از آن‌ها می‌پردازیم.
۱. دلایل واکنش پوست به محصولات جدید
الف) واکنش‌های آلرژیک (Allergic Reactions)
این نوع واکنش‌ها زمانی رخ می‌دهند که سیستم ایمنی بدن به ترکیب خاصی در محصول به‌عنوان «تهدید» پاسخ دهد. علائم شامل قرمزی، تورم، خارش و حتی تاول می‌شود.
شایع‌ترین ترکیبات حساسیت‌زا:
- اسانس‌های مصنوعی یا طبیعی
- مواد نگهدارنده مانند پارابن و فنوکسی‌اتانول
- رنگ‌های شیمیایی
- عصاره‌های گیاهی غلیظ
ب) تحریک پوست (Irritation)
در این حالت واکنش به دلیل ضعف سد دفاعی پوست و نه سیستم ایمنی اتفاق می‌افتد. تحریک می‌تواند از محصولاتی با pH نامناسب یا ترکیبات قوی مانند AHA، BHA، رتینول و الکل ناشی شود.
پ) ناسازگاری ترکیبات با نوع پوست
برخی افراد پوست چرب یا خشک دارند و استفاده از محصولات نامناسب (مثلاً کرم‌های سنگین برای پوست چرب یا تونرهای الکلی برای پوست خشک) باعث بر هم خوردن تعادل طبیعی پوست می‌شود.
ت) استفاده بیش از حد یا ترکیب نادرست محصولات
استفاده همزمان از چندین محصول جدید یا ترکیب محصولات لایه‌بردار بدون مشاوره، می‌تواند باعث آسیب و التهاب پوست شود.
۲. علائم حساسیت یا ناسازگاری پوستی
- قرمزی یا التهاب
- خارش یا سوزش
- جوش‌های ریز یا درشت
- خشکی یا پوسته‌پوسته شدن
- احساس کشیدگی یا نازک شدن پوست
۳. راه‌های جلوگیری از واکنش پوستی به محصولات جدید
۱. تست پچ (Patch Test) انجام دهید
قبل از استفاده از محصول روی صورت، مقدار کمی را روی پوست پشت گوش یا داخل بازو بزنید و ۲۴ تا ۴۸ ساعت صبر کنید. اگر واکنشی نداشت، با اطمینان بیشتری می‌توان آن را روی صورت استفاده کرد.
۲. فقط یک محصول را در هر بار اضافه کنید
با معرفی مرحله‌ای محصولات جدید به روتین، می‌توانید به‌راحتی متوجه شوید که کدام محصول باعث واکنش شده است.
۳. به ترکیبات توجه کنید
لیبل محصولات را بخوانید و از محصولاتی با ترکیبات ملایم و بدون رایحه استفاده کنید؛ مخصوصاً اگر پوست حساسی دارید.
۴. استفاده از محصولات مخصوص نوع پوست
محصولات مناسب پوست خشک، چرب، مختلط یا حساس را انتخاب کنید. هر نوع پوست نیازهای خاص خود را دارد.
۵. درمان را از حداقل شروع کنید
به جای شروع با محصولات قوی مثل سرم‌های اسیدی یا رتینول، با دوز پایین و فواصل زمانی بیشتر شروع کنید تا پوست فرصت سازگاری پیدا کند.
۴. اگر واکنش اتفاق افتاد، چه کنیم؟
- بلافاصله استفاده از محصول را قطع کنید.
- از یک مرطوب‌کننده ملایم و ساده استفاده کنید.
- پوست را در معرض نور خورشید قرار ندهید.
- تا بهبودی کامل، از محصولات فعال (مثل اسیدها و رتینول) خودداری کنید.
- در صورت شدت علائم یا ادامه‌دار بودن آن، حتماً به پزشک متخصص پوست مراجعه کنید.
جمع‌بندی
پوست یک سیستم حساس و هوشمند است که به سرعت نسبت به تغییرات واکنش نشان می‌دهد. اگر محصولات جدید را با آگاهی، تدریجی و بر اساس نیاز پوست انتخاب کنید، احتمال بروز حساسیت و ناراحتی‌های پوستی به حداقل می‌رسد. همیشه یادتان باشد: کم، اما درست و اصولی استفاده کنید.